मृणाल फार कमी शब्दांत विलक्षण भावविश्व उलगडून दाखवते. ही कथा वाचली आणि डोळे भरून आले...अशी अर्चना माझ्या घरात सुद्धा आहे...
साड्या–मृणाल वझे
माधवराव आणि अर्चनाचा रोजचा रामाच्या मंदिरात जायचा क्रम...बरोबर सकाळी १० वाजता! सकाळचे सगळे नियमित करणारे माधवराव आणि त्यांच्या बरोबर उलट अर्चना... ते सगळे आटपून बसायचे ९ वाजल्यापासून, पण अर्चनाचे सगळे वेगळेच. दोन कामात तिसरे काम काढायचं आणि मग शेवटी धावपळच! सगळी कामे अर्धवट टाकत पावणे दहा वाजता बेडरूम मधून प्रश्न यायचा,
"कुठली साडी नेसू?"
"नेस कुठली पण.... आवर पटकन!" माधवरावांचे त्रासिक उत्तर.
"नाही तुम्हीच सांगा"
असे म्हणून ५ साड्या घेऊन अर्चना दारात उभी राहायची. शेवटी एक साडी ठरली की तिची अखंड बडबड सुरु व्हायची. प्रत्येक साडी कधी घेतली? का घेतली? नुसते एव्हडेच नाही तर प्रत्येक साडीमागे एक मोठी...... आठवण! साड्यांशीच बोलत राहायची अर्चना!
राम मंदिराकडे चालत येताना एक सिग्नल लागायचा. तिथे नेहेमी "त्यांचा" एक घोळका असायचा टाळ्या वाजवत...पैसे मागत...! ह्या लक्ष्मीनारायणाचा जोडा बघून त्यातली सगुणा धावत पुढे यायची. देवळात जायला मिळायचे नाही त्यामुळे ती ह्याच लक्ष्मीनारायणाच्या जोड्यापुढे वाकायची अगदी दोन खांद्यावर पदर घेऊन...!
माधवराव लक्ष न देता पुढे जायचे. पण अर्चना मात्र तिच्या डोक्यावरून हात फिरवून पोटभर आशीर्वाद द्यायची आणि लगबगीने माधवरावांच्या पाठी जायची. हे असे रोज न चुकता घडायचे. अर्चना सगुणेबद्दल काहीबाही बोलत असायची. माधवरावांनी मात्र त्याकडे फारसे कधीच लक्ष दिले नाही.
आज १५ दिवसांनी अचानक सगुणेला माधवराव दिसले एकटेच.....!. लांबूनच सगुणेने ओळखले, काहीतरी चुकतंय. जाऊ का नको ह्या संभ्रमात असतानाच माधवरावांची शोधक नजर तिला जाणवली. ती मनाचा हिय्या करून पुढे गेली.
माधवराव थकलेले दिसत होते. हातात जड न पेलवणाऱ्या दोन पिशव्या होत्या. ते सगुणे जवळ आले आणि त्या पिशव्या त्यांनी सगुणेपुढे धरल्या.
"घे हे तू...तिच्या साड्या आहेत....ती नाही राहिली! गेली ती पंधरादिवसापूर्वी अचानक! त्यामुळे गप्प झाल्या आहेत त्या.....! तिच्या मनात होते तुला नविन साडी द्यायची या संक्रांतीला!....ह्या सगळ्याच घे आता. रोज एक एक नेस. अंगावर लपेट तिला... ती बोलती होईल. सांगेल तुला एक एक साडीची कथा...ती फार गुंतली होती ह्या साड्यांच्यात...मी फार लक्ष नव्हते दिले.......तुला प्रेम आणि आशीर्वाद मिळतील बघ ह्याच्यात ...."
असे एका दमात सांगून त्यांनी खोल श्वास घेतला. त्यांनी फक्त सगुणेच्या डोळ्यात बघितले आणि प्रथमच तिच्या डोक्यावर हाथ ठेवून ते पुट्पुटतच राममंदिराकडे चालू लागले. आठवणींच्या शोधात....
सगुणा फक्त भरलेल्या नजरेने माधवरावांची पाठमोरी मूर्ती निरखत राहिली....तिच्या धूसरं डोळ्यापुढे लक्ष्मीनारायणाचाच जोड उभा राहिला. तिने पुन्हा दोन खांद्यावर पदर ओढून घेतला आणि जमिनीवर ववकून नमस्कार केला.